Op een koude winterochtend de zon, die als een prachtige vuurbal boven de brug uitkomt, tegemoet fietsen. Vrolijk wakker worden van fluitende vogeltjes in je tuin. Op een kletsnatte najaarsdag lachend door de plassen fietsen en doorweekt thuiskomen. In het prille voorjaar de eerste sneeuwklokjes en crocussen hun kopjes voorzichtig boven de grond zien uitsteken. Naar de lucht staren en genieten van de prachtige kleuren en boeiende wolkenpatronen.
Hoe vaak doen we dat? Hoe vaak nemen we de tijd om de wereld om ons heen te aanschouwen en te beleven in het hier en nu? Sinds ik kunstzinnig therapeut ben, overkomt het mij, gelukkig, steeds vaker. En sinds ik werk met patiënten met kanker laat ik mijn humeur niet meer beïnvloeden door het weer; ik kan en mag tenminste mijzelf kletsnat laten regenen, ik zit niet voor weken lang tussen hoop en vrees opgesloten op een ziekenhuiskamer.
In de kunstzinnige therapie komt het opgesloten zitten geregeld ter sprake. Sommige patiënten maken de vergelijking met de gevangenis: "Daar is het zelfs nog beter, zij mogen nog af en toe luchten." Een bosje bloemen mag niet naar binnen, een kus van je partner mag niet meer op de mond en soms moet zelfs je bezoek schorten, mondkapjes en handschoenen dragen. Dit alles heeft te maken met de lage afweer die nodig is voor de behandeling met chemotherapie. Alles voor een goed doel dus, maar ondertussen draait de wereld buiten je ziekenhuiskamer door en doe jij niet meer mee.
Hoe mooi is het als je weer even het buiten zijn kunt beleven... Hoe fijn is het als je ziekte even naar de achtergrond verdwijnt en je je weer even gezond voelt... In de kunstzinnige therapie speel ik hier graag op in. We gaan met penselen en aquarelverf op reis naar de plek waar de patiënt graag wil zijn en zo komen we bijvoorbeeld in Hawaï, Toscane, op Griekse eilanden, op het Zeeuwse strand of gewoon in de eigen achtertuin. We duiken met pastelkrijt in de wereld van de kleur en laten bloemen groeien, waardoor zelfs geurherinneringen (het is werkelijk echt gebeurd) kunnen worden opgeroepen. We schilderen series van (wolken)luchten waardoor patiënten ook na de sessie nog ontspanning ervaren (door naar het werk te kijken vanuit het bed) en beter kunnen slapen.
Ik weet nog goed de patiënte die nog niets van het voorjaar had meegekregen, omdat ze al sinds de winter was opgenomen voor een chemokuur. Vanuit haar ziekenhuis kamer zag ze wel dat het buiten lekker weer was geworden en dat de natuur weer groener was geworden, maar daar bleef het bij: er kon geen raampje open om het voorjaarsbriesje te voelen en de lenteboeketjes mochten de kamer niet in... Met pastelkrijt gingen we op reis: van de koude winter (blauw) en het eerste voorjaarslicht (geel) kwamen we in de lente aan door het groen wat ontstond. Het ontstane groen gaf de vrouw zichtbaar levenskracht (iets wat ik vaker bij patiënten zie als groen ontstaat) en met wit krijt plantten we een bolletje wat we daarna lieten groeien. De vrouw koos ervoor dat het een hyacint moest worden. Wat er daarna gebeurde heb ik eigenlijk al verklapt: ze zei ze dat bloem kon ruiken. Hoe mooi is dat! De week erna kwam ik er bij de vrouw op terug dat het mij zo verwonderde dat ze de bloem had geroken tijdens het tekenen, waarna de vrouw het wonder nog groter maakte: "Elke keer als ik naar de bloem kijk, ruik ik het weer!" zei ze met een stralende lach.
De buitenwereld naar binnen halen met penselen, krijt en potloden. De beleving oproepen aan dat wat zo vanzelfsprekend was. De patiënten in het ziekenhuis hebben mij bewust gemaakt dat gewoon heel bijzonder is. En daarvoor ben ik heel dankbaar!
